Βασίλισσα
Η βασίλισσα είναι μια μέλισσα λίγο μεγαλύτερη από τη γνωστή μας εργάτρια ,με
χρώμα συνήθως mo ξανθό ,σώμα mo μακρύ και φτερά πιο κοντά. Είναι η
σπουδαιότερη μέλισσα μέσα σ' ένα σμήνος ,και απ' αυτήν εξαρτάται ακόμη και η
ύπαρξή του, αφού είναι η μάνα, η μόνη θηλυκή μέλισσα που μπορεί να γεwήσει
αβγά. Γι' αυτό και οι εργάτριες την αγαπούνε πολύ και την περιποιούνται ιδιαιτέρως.
Τη βασίλισσα δεν τη βλέπουν και δεν τη γνωρίζουν παρά μόνον όσοι καταγίνονται
με τη βασίλισσα και μάλιστα όσοι έχουν κυψέλες με κινητά τελάρα. Η βασίλισσα
μένει διαρκώς μέσα στην κυψέλη και δεν βγαίνει παρά μόνο μια ή δυο φορές σε όλη
της τη ζωή. Όπως είπαμε, είναι η μόνη θηλυκή μέλισσα μέσα σε κάθε σμήνος και η
μητέρα όλου του πλήθους που το σχηματίζει.
Όταν είναι παρθένα, πετά για πρώτη φορά έξω από την κυψέλη για να συναντήσει
έναν κηφήνα. Η συνάντηση γίνεται μια μόνο φορά στη ζωή της , ψηλά στον αέρα κι
όταν η βασίλισσα επιστρέψει στην κυψέλη είναι ma τέλεια μάνα και σε λίγες μέρες
αρχίζει να γεννά. Αυτό είναι το αποκλειστικό έργο της , να γεννά αβγά, ένα μέσα σε
κάθε εξαγωνικό κελί των κηρηθρών. Τα αβγά, που είναι τόσο μικρά ώστε μόλις
φαίνονται με γυμνό μάτι εκκολάπτονται σε 3 μέρες και γίνονται κάτι μικρά κάτασπρα
σκουληκάκια τα οποία σε 9 μέρες πλέκουν το κουκούλι τους, κλίνονται μέσα στο κελί
τους και την 21 ην μέρα το τρυπούν και βγαίνουν τέλειες εργάτριες μέλισσες.
Η βασίλισσα, εκτός από το πέταγμα που κάνει για τους γάμους της , πετάει από την
κυψέλη κι όταν πρόκειται να βγει σμήνος ,όταν δηλαδή πρόκειται να χωριστεί το
μελίσσι και να φύγει το ένα μέρος του μαζί με την βασίλισσα.
Η βασίλισσα ζει περισσότερο απ' όλες τις άλλες μέλισσες του σμήνους. Μπορεί να
ζήσει μέχρι και πέντε χρόνια, αλλά η ακμαιότερη ηλικία της είναι τα δύο πρώτα
χρόνια της ζωής της Γι' αυτό το λόγο, οι εργάτριες αντικαθιστούν συνήθως τις
βασίλισσες που έχουν περάσει την ηλικία των δύο ετών.
Μέσα σ' ένα σμήνος επιτρέπετε να υπάρχει μία μόνο βασίλισσα .Αν όμως κατά
λάθος ή σκόπιμα εισαχθεί δεύτερη βασίλισσα, οι εργάτριες τη σκοτώνουν .Σε
περίπτωση που συναντηθούν οι δύο βασίλισσες , γίνεται μεταξύ τους μονομαχία
μέχρι εξοντώσεων 'συνήθως την εξόντωση αυτή την αναλαμβάνουν οι εργάτριες,
ίσως για να μη διακινδυνεύσει η ζωή της δικής τους βασίλισσας .
Εργάτριες
Η εργάτρια είναι κι αυτή θηλυκή μέλισσα, γιατί έχει στις ωοθήκες, όπως και η
βασίλισσα, αλλά πολύ ατελείς. Γι αυτό και δεν γεννά, ούτε μπορεί να συνευρεθεί με
κηφήνα, αλλά προορίζεται αποκλειστικά για την κοπιαστική και ακατάπαυστη
εργασία της κυψέλης, που είναι η εξής: η φροντίδα για τη διατροφή του γόνου, ο
καθαρισμός και ο αερισμός της κυψέλης, η φρούρηση της εισόδου, η κατασκευή του
κεριού και των κηρήθρων , η προσκόμιση του νερού, η συλλογή της πρόπολης , η
συλλογή της γύρης και του νέκταρ για να γίνει μέλι, Κ.Τ.λ. Η εργάτρια λοιπόν είναι,
σαν να λέμε, ο δούλος της κυψέλης δούλος όμως με το θέλημα του, γιατί εργάζεται
χωρίς να την εξαναγκάζει κανείς και γιατί πειθαρχεί απολύτως στους άγραφους
νόμους της κυψέλης. Συγχρόνως όμως είναι και ο κυρίαρχος εκεί μέσα, γιατί αυτή
κυβερνά την κυψέλη κι όχι η βασίλισσα, όπως θα υπέθεταν πολλοί, ούτε οι κηφήνες ,
δηλαδή οι άρρενες, όπως γίνεται στην ανθρώπινη κοινωνία.
Η ζωή της εργάτριας είναι σύντομη. Τον μεν χειμώνα ζει περίπου 6 μήνες, γιατί δεν
εργάζεται και δεν φθείρεται' την άνοιξη όμως και το καλοκαίρι ζει λίγες μόνο
εβδομάδες, επειδή εξαντλείται από την ακατάπαυστη εργασία μέσα και έξω από την
κυψέλη.
Η εργάτρια αγαπά υπερβολικά την κυψέλη της Γι' αυτό μαθαίνει την ακριβή
τοποθεσία της , κι όταν επιστρέφει, σπανίως κάτι λάθος στο δρόμο της. Έχει ένα
ιδιαίτερο αισθητήριο που δεν το έχει ο άνθρωπος, και μ' αυτό προσανατολίζει με
μεγάλη ακρίβεια. Αν προσέξουμε, θα δούμε ότι η μέλισσα, όταν βγαίνει από την
κυψέλη της, πετά και κάνει κύκλους πάνω απ' αυτή, κι αφού κατατοπιστεί καλά για
την ακριβή τοποθεσία της κατοικίας της, πετά και φεύγει σε ευθεία γραμμή προς το
μέρος της βοσκής.
Επειδή, όπως είπαμε, η εργάτρια αγαπά την κυψέλη της, εκεί όπου στεγάζεται η
βασίλισσα, ο γόνος και όλοι οι θησαυροί της, γίνεται επιθετική εναντίον του κάθε
ζώου που θα. πλησιάσει σ' αυτή, γιατί το θεωρεί εχθρό που έρχεται να κάνει κακό.
Αυτή η επιθετικότητα της είναι που κάνει όλα τα ζώα και τον άνθρωπο να τη
φοβούνται και να τη βλέπουν με μάτι εχθρικό. Έχουν όμως άδικο, γιατί αλίμονο αν η
σοφία του Θεού δεν προίκιζε τη μέλισσα με το μακρύ και θαυματουργό κεντρί της.
Ποιος θα προφύλασσε την κυψέλη από την απληστία τόσων ζώων και εντόμων που
προσπαθούν ν' αρπάξουν τους καρπούς των κόπων της και να καταστρέψουν το
γόνο και τη βασίλισσά της, αυτά δηλαδή που αγαπούν οι μέλισσες τόσο πολύ. Αν η
μέλισσα δεν είχε κεντρί, ασφαλώς δεν θα υπήρχε σήμερα το τόσο χρήσιμο αυτό
έντομο. Έξω όμως από την κυψέλη της , η εργάτρια είναι πολύ ειρηνική. Δεν
υπάρχει παράδειγμα να έχουν επιτεθεί ποτέ εναντίον ανθρώπων ή ζώων οι
μέλισσες όταν βόσκουν στα άνθη, ακόμη και αν τις κακομεταχειριστεί κανείς. Αλλά
ούτε και τους καρπούς βλάπτουν οι μέλισσες, όπως κάνει το σφάλμα να πιστεύουν
πολλοί. Οι εργάτρια δεν έχει δόντια για να δαγκώσει την φλούδα του καρπού, όπως
έχουν οι σφήκες και οι σκούρκοι. Βλέπουμε βέβαια συχνά μέλισσες πάνω σε
ώριμους καρπούς όμως πηγαίνουν μόνον αφού οι σπουργίτες ή οι σφήκες
τρυπήσουν την φλούδα τους. Για να το διαπιστώσουμε αυτό αρκεί να βάλουμε μέσα
σε μια κυψέλη που έχει πολύ πληθυσμό μερικά κεράσια ή ένα τσαμπί σταφύλια,
ανέπαφα όμως και χωρίς καμιά βλάβη στην φλούδα τους .'Όσοι και αν μείνουν μέσα
στην κυψέλη με τις χιλιάδες μέλισσες ,δεν θα πάθουν τίποτα! Κι όμως για το ζήτημα
αυτό έγιναν και εδώ στην Ελλάδα και σε άλλα κράτη αγωγές εναντίον μελισσοκόμων,
τις οποίες όμως πάντοτε κέρδισαν οι μελισσοκόμοι.
Οι κηφήνες έχουν αποκλειστικό προορισμό την αναπαραγωγή του είδους .Είναι ο
αρσενικός πληθυσμός της κυψέλης, και με έναν από αυτούς συνευρίσκεται στον
αέρα η παρθένα βασίλισσα όταν πετά για τη γαμήλια πτήση της. Επειδή η
γονιμοποίηση των παρθένων βασιλισσών γίνεται σε ορισμένη εποχή, δεν υπάρχουν
κηφήνες μέσα στη κυψέλη παρά μόνο την ορισμένη εποχή ,δηλαδή την άνοιξη και
το καλοκαίρι. Γεννιούνται σε περιορισμένο αριθμό, ζουν, μόνο τους λίγους μήνες
κατά τους οποίους η παρουσία τους είναι αναγκαία, κω εξοντώνονται από τις
εργάτριες το φθινόπωρο .Μεγαλώνουν κι αυτοί μέσα σε εξαγωνικά κέρινα κελιά της
κηρύθρας ,που είναι όμως μεγαλύτερα από των εργατριών.
Η σωματική κατασκευή τους διαφέρει αρκετά από των εργατριών, διότι είναι πιο
ογκώδεις ,έχουν χρώμα μαύρο ,δεν έχουν προβοσκίδα για να εργασθούν στα άνθη
και να μαζέψουν το νέκταρ ,είναι δε τελείως ακίνδυνοι γιατί δεν έχουν κεντρί Πετούν
έξω από την κυψέλη μόνον όταν κάνει ζέστη και γύρω στο μεσημέρι ,οι ώρες δε που
βγαίνουν συμπίπτουν με τις ώρες που συνήθως πετούν, και οι παρθένες βασίλισσες.
Την εποχή της αφθονίας ,οι κηφήνες μπορούν να μπαίνουν ακόμη και σε ξένες
κυψέλες ,χωρίς οι εργάτριες να τους δίνουν καμία προσοχή, μια εργάτρια όμως δε
μπαίνει ποτέ σε ξένη κυψέλη ,γιατί υπάρχει κίνδυνος να τη σκοτώσουν. Όταν
περάσει η εποχή της αφθονίας και έρθει το φθινόπωρο ,οι κηφήνες αρχίζουν να
γίνονται ανεπιθύμητοι .οι εργάτριες κρίνουν ότι οι καλοφαγάδες αυτοί ,που δεν
παράγουν τίποτε, πρέπει να λείψουν ,αφού δεν είναι πλέον χρήσιμοι .Κι ένα ωραίο
πρωί αποφασίζεται η ομαδική εξόντωσή τους. Τους διώχνουν από την κυψέλη και
δεν τους επιτρέπουν να ξαναγυρίσουν. Μένουν λοιπόν έξω και πεθαίνουν από την
πείνα και το κρύο Είναι βέβαια σκληρό το τέλος τους, αλλά δεν θα μπορούσε να
γίνει και διαφορετικά, αφού, αν οι κηφήνες ,οι μεγάλοι αυτοί καταναλωτές του μελιού,
έμεναν μέσα στην κυψέλη όλο χειμώνα ,είναι ζήτημα αν θα μπορούσε να επιζήσει το
σμήνος. Η ανάγκη λοιπόν για την επιβίωση του είδους είναι που επιβάλλει αυτή τη
σκληρότητα.