Σμηνουργία
Είναι άγνωστο το πώς και από ποιον λαμβάνεται η σοβαρή αυτή απόφαση, και θα
μείνει ίσως για πάντα μυστήριο στον άνθρωπο, εκτός αν κατορθώσει ποτέ να
ανακαλύψει πώς συνεννοούνται μεταξύ τους οι μέλισσες. Τούτο όμως δε μας
ενδιαφέρει και τόσο πολύ. Εκείνο που μας ενδιαφέρει περισσότερο είναι το πρακτικό
μέρος, για να ξέρουμε τι προηγείται του αφεσμου και τι γίνεται ύστερα απ αυτόν.
Μέσα λοιπόν στη μητρική κυψέλη, όταν ληφθεί η απόφαση της σμηνουργίας,
αρχίζουν οι μέλισσες να προετοιμάζουν τους διαδόχους της βασίλισσας που
πρόκειται ν' αναχωρήσει. Πώς γίνεται αυτή η προετοιμασία; Κατασκευάζουν μερικά
μεγάλα κέρινα κελιά πάνω στις κηρήθρες, τα οποία διαφέρουν τελείως από τα
συνηθισμένα εξάγωνα κελιά, γιατί μοιάζουν στην αρχή μεν με το κύπελλο ενός
βελανιδιού που έχει το στόμιό του γυρισμένο προς τα κάτω, όταν δε συμπληρωθούν
μοιάζουν πολύ με αράπικο φιστίκι. Τα κελιά αυτά τα ονομάζουμε βασιλικά κελιά,
γιατί μέσα σ' αυτά πρόκειται να γεννηθούν και να μεγαλώσουν οι νέες βασίλισσες.
'όταν κατασκευαστούν αυτά τα κελιά, που ο αριθμός τους ποικίλει ανάλογα με τη
δύναμη του μελισσιού, τη ράτσα των μελισσών και την επιθυμία προς σμηνουργία, η
βασίλισσα γεννά, ή μάλλον την αναγκάζουν να γεννήσει, από ένα αβγό μέσα σε
κάθε βασιλικό κελί-Τα αβγά αυτά εκκολάπτονται σε τρεις μέρες, γεννιέται το
σκουλήκι, μεγαλώνει επί πεντέμιση πλέκει μέρες, πλέκει το κουκούλι του, μένει
κλεισμένο άλλες επτάμισι μέρες, και την 16η μέρα τρυπά το κουκούλι του, και
βγαίνει μια νέα βασίλισσα. Το σκουλήκι της βασίλισσας, όταν γεννιέται, δεν διαφέρει
από το σκουλήκι μιας εργάτριας, αλλά από την 3η μέρα της γέννησής του τρέφεται
με μια ιδιαίτερη τροφή, ένα είδος θρεπτικής κρέμας που την ονομάζουμε βασιλικό
πολτό. Σ' αυτόν οφείλει η βασίλισσα την τελειότερη σωματική διάπλασή της. Τα
αβγά δεν τα γεννά η βασίλισσα μέσα σε όλα τα βασιλικά κελιά την ίδια μέρα, αλλά
προοδευτικά. Ο αφεσμός γίνεται όταν σφραγιστούν τα πρώτα βασιλικά κελιά, εάν ο
καιρός το επιτρέψει. Αυτός λέγεται πρώτος αφεσμός, γιατί γίνονται και
δευτερεύοντες αφεσμοί. Η συνηθισμένη ώρα όπου γίνεται ο αφεσμός είναι μεταξύ 1
Ο π.μ και 2 μ.μ. Λίγο πριν βγει το σμήνος, ενώ στην είσοδο της παρατηρείται η
συνηθισμένη κίνηση μέσα στην κυψέλη επικρατεί ασυνήθιστος αναβρασμός. Οι
μέλισσες που πρόκειται να βγουν με το σμήνος ορμούν στα κελιά που περιέχουν
μέλι και γεμίζουν το σάκο τους, για να έχουν παρακαταθήκη τροφής επί 1-2 μέρες.
Για το λόγο αυτό οι μελισσών του αφεσμού είναι συνήθως ήμερες και πολύ λίγο
επιθετικές, γιατί είναι χορτάτες. Και τότε ξαφνικά ένα αμέτρητο πλήθος μέλισσες
αρχίζει να βγαίνει από την είσοδο και να στριφογυρίζει στον αέρα, στην αρχή γύρω-
γύρω από την κυψέλη, και σιγά-σιγά να συμπυκνώνεται και να κατευθύνεται προς
κάποιο δέντρο ή άλλο αντικείμενο εκεί κοντά, και να κάθεται πάνω σε κανένα
κλωνάρι, όπου να σχηματίζει ένα πελώριο ζωντανό τσαμπί. Συνήθως η βασίλισσα
βγαίνει μαζί με τις τελευταίες μέλισσες
Στο κλωνάρι όπου θα κρεμαστεί το πρώτο σμήνος παραμένει επί πολλές ώρες, και
ΑπάντησηΔιαγραφήμερικές φορές κι ένα εικοσιτετράωρο, πριν φύγει για να εγκατασταθεί στο μέρος που
διάλεξε. Τ ο μέρος αυτό φαίνεται ότι το βρίσκουν από πριν, με προσκόπους που
στέλνουν προς ανίχνευση. Επομένως, ο μελισσοκόμος έχει όλο τον καιρό για να
αντιληφθεί το σμήνος, να το μαζέψει και να το τοποθετήσει μέσα σε δική του κυψέλη.
Για να μαζέψει το σμήνος δεν έχει παρά να κρατήσει από κάτω ένα καλάθι ή ένα
κιβώτιο και το δώσει ένα δυνατό χτύπημα στο κλωνάρι του δέντρου, οπότε
ολόκληρο το σμήνος πέφτει μέσα. Τότε τοποθετεί το καλάθι ή το κιβώτιο κάτω, εκεί
κοντά, για να μαζευτούν οι μέλισσες του σμήνους που δεν έπεσαν μαζί αλλά
πέταξαν την ώρα του χτυπήματος.
Όταν μαζευτούν όλες, μπορεί να εγκαταστήσει το σμήνος μέσα σε κυψέλη. Αν όμως
ο μελισσοκόμος δεν αντιληφθεί το σμήνος, τότε αυτό φεύγει και εγκαθίσταται σε
κανένα κούφιο δέντρο, ή σε καμιά άδεια κυψέλη, ή σε άλλο μέρος της αρεσκείας του,
το οποίο, όπως είπαμε, το βρίσκει με τους προσκόπους που στέλνει γι' αυτό το
σκοπό. Στη νέα του κατοικία, η πρώτη δουλειά του σμήνους είναι να ", χτίσει
κηρήθρες, κι ευθύς αμέσως αρχίζει η συνηθισμένη δραστηριότητα της κυψέλης.
Μερικές φορές συμβαίνει το σμήνος να επιστρέψει πίσω στην κυψέλη του από το
μέρος που κρεμάστηκε. Τούτο γίνεται αν για οποιονδήποτε λόγο χαθεί η βασίλισσά
του. Δεν κρεμιούνται όλα τα σμήνη από κλαδιά δένδρων. Πολλές φορές κάθονται σε
φράκτες, σε θάμνους, σε πανύψηλα δέντρα. Το μάζεμά τους τότε είναι δύσκολο, και
χρειάζεται έμπειρος μελισσοκόμος για να το πετύχει.